Trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump (2017-2021), chính sách “Nước Mỹ trên hết” đã định hình lại cách Hoa Kỳ tiếp cận các hiệp định quốc tế. Ông đã rút khỏi một số hiệp định quan trọng, đồng thời đàm phán lại các thỏa thuận khác nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế và chính trị của Mỹ. Bài viết này sẽ đi sâu vào những hiệp định được thông qua hoặc thay đổi dưới thời tổng thống Donald Trump và tác động của chúng.
1. Hiệp Định Thương Mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA)
Bối Cảnh:
USMCA là phiên bản sửa đổi của Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), được ký kết vào năm 1994. Donald Trump đã chỉ trích NAFTA là “thỏa thuận tồi tệ nhất” và hứa hẹn sẽ thay thế nó để mang lại nhiều lợi ích hơn cho người lao động và doanh nghiệp Mỹ.
Những Thay Đổi Chính:
- Ngành Ô tô: USMCA yêu cầu 75% linh kiện ô tô phải được sản xuất tại khu vực Bắc Mỹ, tăng từ mức 62,5% của NAFTA.
- Lương Tối Thiểu: Quy định yêu cầu ít nhất 40-45% linh kiện ô tô phải được sản xuất bởi công nhân có mức lương tối thiểu 16 USD/giờ.
- Nông Nghiệp: Mở rộng thị trường cho các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ tại Canada, đặc biệt là sữa.
Tác Động:
USMCA được đánh giá là một thành công của chính quyền Trump, cải thiện cán cân thương mại và bảo vệ công nhân Mỹ. Tuy nhiên, các quy định mới cũng làm tăng chi phí sản xuất cho một số ngành công nghiệp.
2. Rút Khỏi Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP)
Bối Cảnh:
Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) bao gồm 12 quốc gia, chiếm 40% GDP toàn cầu. Chính quyền Obama đã thúc đẩy TPP như một công cụ chiến lược để đối phó với ảnh hưởng kinh tế ngày càng tăng của Trung Quốc.
Quyết Định Rút Lui:
Ngay sau khi nhậm chức, Donald Trump đã ký sắc lệnh rút Hoa Kỳ khỏi TPP, cho rằng hiệp định này gây bất lợi cho các doanh nghiệp và công nhân Mỹ.
Tác Động:
Quyết định này đã làm suy yếu vai trò lãnh đạo kinh tế của Mỹ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương và tạo cơ hội cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng. Tuy nhiên, ông Trump tập trung vào các thỏa thuận song phương để thay thế TPP, như Hiệp định Thương mại Mỹ-Nhật Bản.
3. Rút Khỏi Hiệp Định Paris Về Biến Đổi Khí Hậu
Bối Cảnh:
Hiệp định Paris được ký kết năm 2015 nhằm giảm phát thải khí nhà kính và hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Hoa Kỳ, với tư cách là quốc gia phát thải lớn thứ hai thế giới, đóng vai trò quan trọng trong hiệp định.
Quyết Định Rút Lui:
Năm 2017, Donald Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris, cho rằng nó “bất công” và gây tổn hại đến nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là các ngành công nghiệp than và dầu khí.
Tác Động:
Quyết định này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế và các nhà hoạt động môi trường. Nhiều bang và thành phố tại Mỹ đã tự cam kết duy trì các mục tiêu của hiệp định, trong khi các quốc gia khác tiếp tục thực hiện các cam kết của họ.
4. Đàm Phán Lại Hiệp Định Thương Mại Với Trung Quốc
Bối Cảnh:
Thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là một trong những vấn đề lớn mà chính quyền Trump tập trung giải quyết. Ông Trump đã áp đặt hàng loạt thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc để gây áp lực.
Hiệp Định Giai Đoạn 1:
Tháng 1 năm 2020, Mỹ và Trung Quốc ký kết Hiệp định Giai đoạn 1, trong đó Trung Quốc cam kết:
- Mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ từ Mỹ trong vòng hai năm.
- Tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và ngăn chặn việc thao túng tiền tệ.
Tác Động:
Mặc dù hiệp định đạt được một số tiến bộ, nhiều nhà phân tích cho rằng nó không giải quyết được các vấn đề cơ bản trong quan hệ thương mại Mỹ-Trung, như trợ cấp công nghiệp và giám sát thực thi.
5. Các Hiệp Định Song Phương Khác
Ngoài những hiệp định lớn, Donald Trump cũng tập trung vào các thỏa thuận song phương nhằm thúc đẩy lợi ích kinh tế của Mỹ:
- Hiệp định Thương mại Mỹ-Nhật Bản: Giảm thuế cho hàng hóa nông nghiệp Mỹ và các sản phẩm công nghiệp Nhật Bản.
- Hiệp định Mỹ-Hàn Quốc (KORUS): Được sửa đổi để mở rộng thị trường cho ô tô Mỹ và tăng hạn ngạch xuất khẩu thép của Hàn Quốc.
Kết Luận
Các hiệp định và quyết định thương mại của Donald Trump phản ánh cách tiếp cận “Nước Mỹ trên hết,” đặt lợi ích kinh tế và an ninh của Mỹ lên hàng đầu. Dù gây ra nhiều tranh cãi, chúng đã thay đổi sâu sắc cấu trúc thương mại toàn cầu và mối quan hệ của Mỹ với các đối tác quốc tế.
Những động thái này không chỉ định hình nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump mà còn đặt ra những thách thức và cơ hội mới cho các chính quyền sau này. Tác động của chúng vẫn còn được cảm nhận trong nền kinh tế và chính trị thế giới ngày nay.